Κυριακή 29 Ιανουαρίου 2017

ΚΠΙ Σταύρος Νιάρχος - ένας "κανονικός πολιτιστικός οργανισμός"

*
Ανασυγκρότηση
***
*

Ένα σύστημα που έχει μάθει
να λυμαίνεται τον πολιτισμό στην Ελλάδα


Η συζήτηση γύρω από τους πολιτιστικούς οργανισμούς πρέπει να ξεκινάει από τους ορισμούς ορισμένων εννοιών όπως «κοινωφελής χαρακτήρας» ή «δημόσιο συμφέρον».


Υπάρχουν καμιά εικοσαριά εποπτευόμενοι οργανισμοί στο Υπουργείο Πολιτισμού. Σύντομα περνάει στην κυριότητα του κράτους το ΚΠΙ Σταύρος Νιάρχος, ο μόνος -αν δεν απατώμαι- πολιτιστικός οργανισμός που δεν εποπτεύεται από το Υπουργείο Πολιτισμού, αλλά από το Υπουργείο Οικονομικών. Γιατί συνέβη αυτό; Θα πρέπει να ρωτήσουμε τον Αντώνη Σαμαρά που υπέγραψε τον νόμο του 2009. Εγώ δεν έχω απάντηση. Όλοι αυτοί οι οργανισμοί χρηματοδοτούνται από το Κράτος για έναν και μόνο λόγο. Για να διαφυλάσσεται ο κοινωφελής τους χαρακτήρας. Θεωρούμε, δηλαδή, ότι το είδος της τέχνης που καλούνται να παράγουν δεν μπαίνει σε business plan όπως μία οποιαδήποτε επιχείρηση, αλλά συνυπολογίζεται το αποτύπωμά της στην κοινωνία και, τελικά, ο παιδευτικός της χαρακτήρας. Γιατί η Τέχνη είναι η ψυχή της κοινωνίας, διαμορφώνεται από αυτήν, αλλά και τη διαμορφώνει. Ακόμα κι ένας ιδιωτικός πολιτιστικός οργανισμός ξέρει ότι θα υπάρχουν παραγωγές που δεν θα βγάλουν τα λεφτά τους, αλλά θα προσδώσουν κύρος και χαρακτήρα στον οργανισμό.

Το δημόσιο, λοιπόν, δεν είναι ένα μεγάλο πορτοφόλι για τους εποπτευόμενους πολιτιστικούς οργανισμούς. Είναι η μήτρα τους. Και κατ'επέκτασιν η ίδια η κοινωνία είναι η μήτρα τους.

Το case study στην περίπτωσή μας οφείλει να είναι το Μέγαρο Μουσικής. Λειτούργησε την εποχή των παχιών αγελάδων κάτω από την καθοδήγηση ενός κλασσικού καπιταλιστή, που καταλάβαινε, όμως, την αξία της Τέχνης, αλλά ο μεγαλοϊδεατισμός του τον έκανε να βgει εκτός ορίων, ένα μικρής κλίμακας σύνδρομο του Ίκαρου. Συνέχισε με την λογική του κρατικοδίαιτου καπιταλισμού, που τόσο έχει βασανίσει τη χώρα μας, δηλαδή σε άλλον τα χρέη και σε άλλον τα κέρδη.

Σήμερα, μετά από πολλές προσπάθειες και μεγάλες αντιξοότητες λειτουργεί ως ένας κανονικός εποπτευόμενος πολιτιστικός οργανισμός. Όχι μόνο υπό την έννοια ότι χρηματοδοτείται από το κράτος, άλλωστε αυτό συνέβαινε και παλιά. Αλλά ότι ανοίγεται στην κοινωνία και τις παραγωγικές δυνάμεις του τόπου και όχι στους ατζέντηδες και τους μεγαλοπαράγοντες. Το πρόγραμμα που ανακοινώθηκε δείχνει ότι η διοίκηση αντιλαμβάνεται και τον κοινωφελή και τον εκπαιδευτικό του ρόλο. Καμία εντύπωση, λοιπόν, δεν προκαλεί η γκρίνια, αλλά και οι ουσιαστικές τρικλοποδιές από ένα σύστημα που έχει μάθει να λυμαίνεται τον πολιτισμό και να χρησιμοποιεί τον κρατικό προϋπολογισμό και τις κρατικές δομές για τις προσωπικές του επιδιώξεις. Είναι το ίδιο σύστημα που ανέβηκε στα κάγκελα μόνο με την υποψία ότι η κυβέρνηση θα προσπαθήσει να διαφυλάξει τον κοινωφελή χαρακτήρα του ΚΠΙΣΝ, κόντρα στην πολύ καλά μεθοδευμένη ρητορική της Αριστείας και του Ιδρύματος-προστάτη χωρίς το οποίο θα καταστραφούμε.

Η συζήτηση είναι μεγάλη και δαιδαλώδης, αλλά η ερώτηση είναι, τελικά, μία. Τι πολιτισμό θέλουμε; Τα λεφτά τελείωσαν. Τώρα πρέπει να αναρωτηθούμε αν θα πρέπει να στηρίξουμε έναν πολιτισμό που δημιουργείται από την κοινωνία και επιστρέφει σ'αυτήν ή αν θα γίνουμε η αποικία των ατζέντηδων για αρπαχτές από τρανταχτά ονόματα. Αυτό είναι το στοίχημα.

Υ.Γ. Τώρα που θεσμοθετήσαμε τον δημόσιο χαρακτήρα του Μεγάρου, ήρθε η ώρα να κάνουμε το ίδιο και για μία από τις in residence ορχήστρες του, την Καμεράτα.
---
*

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου